سفارش تبلیغ
صبا ویژن

یادداشتهای پراکنده

 

اگرچه دوری آن­ حضرت(عج) برای دلدادگان دردناک است ولی باید پذیرفت که عامل این هجران، خود عاشقان هستند. حضرت مهدی(عج) در بیاناتی به علی بن مهزیار محتوای سوره فجر را یاد آوری می کنند و تکاثر و بی خبری از محرومان جامعه را موجب دور ماندن مردم از خود دانسته­ اند. علی بن مهزیار این گفتگو را چنین گزارش کرده است: «قُلْتُ: یَا سَیِّدِی، لَمْ أجِدْ مَنً یَدُلُّنِی إلَی الآنِ. قَالَ لِی: لَم تَجِد أحَداً یَدُلُّکَ؟! ثُمَّ نکَثَ بِاُصْبُعِهِ فِی الأرضِ ثُمَّ قَالَ: لا وَ لَکِنَّکُم کَثَّرتُمُ الأموَالَ وَ تَحَیَّرتُم عَلی ضُعَفَاءِ المُؤمِنِین وَ قَطَعتُمُ الرَّحِمَ الَّذِیَ بَینَکُم، فَأَیُّ عُذْرٍ لَکُمُ الآن؟ فَقُلتُ: التَّوبَة التَّوبَةُ، الإقَالةُ الإقَالةُ، ثُمَّ قَالَ: یَابن‌مَهزِیار، لَولا استِغفَارُ بَعضِکُم لِبَعضٍ، لَهَلَکَ مَن عَلَیهَا إلا خَواصُّ الشِّیعَةِ الّتِی تَشَبهُ أقوَالُهُم أفعَالَهُم؛ گفتم: ای سرورم، تاکنون کسی را نیافته بودم تا مرا به سوی شما رهنمون شود. به من فرمودند: هیچ کس را نیافتی که تو را راهنمایی کند؟! پس با انگشت مبارکشان خطی بر زمین کشیدند و فرمودند: نه، این‌گونه نیست و لکن شما اموالتان را افزون ساختید و اختلاف و حیرتی به زیان مؤمنان ضعیف پدید آوردید و بین خود قطع رحم نمودید، پس الآن برای شما چه عذری مانده است؟ عرضه داشتم: توبه، توبه، بخشش و گذشت، بخشش و گذشت. آن‌گاه فرمودند: ای پسر مهزیار، اگر استغفار و طلب آمرزش بعض از شما برای برخی دیگر نمی بود، هر که روی زمین بود‌، غیر از شیعیان خاص که کردارشان با گفتارشان همانند و مشابه است، هلاک می­ شد.»(تبصرة الولیّ ممّن رای القائم المهدی(ع)، رسالة 46)

از حضرت ولی عصر(عج) نقل شده است که فرمودند: «أکثروا الدعاء بتعجیل الفرج، فإن ذلک فرجکم؛ برای زود فرارسیدن فرج، زیاد دعا کنید؛ که آن همان فرج و گشایش شماست.»(کمال­الدین، ج2، ص485) بعضی از شیعیان این توفیق را دارند که هر روز را با یاد و نام حضرت حجت(عج) شروع ­کنند. این شروع که نوعی نیایش و سرود صبحگاهی عاشقان امام مهدی (عج) است به «دعای عهد» مشهور است که از امام صادق(ع) روایت شده است.

در بخشی از این دعا آمده است: «اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلانَا الإِمَامَ الْهَادِی الْمَهْدِی الْقَائِمَ بِأَمْرِکَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَلَى آبَائِهِ الطَّاهِرِینَ عَنْ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فِی مَشَارِقِ الأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا و سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا وَ عَنِّی وَ عَنْ وَالِدَیَّ مِنَ الصَّلَوَاتِ زِنَةَ عَرْشِ اللَّهِ وَ مِدَادَ کَلِمَاتِهِ وَ مَا أَحْصَاهُ عِلْمُهُ [کِتَابُهُ] وَ أَحَاطَ بِهِ کِتَابُهُ [عِلْمُهُ] اللَّهُمَّ إِنِّی أُجَدِّدُ لَهُ فِی صَبِیحَةِ یَوْمِی هَذَا وَ مَا عِشْتُ مِنْ أَیَّامِی عَهْدا وَ عَقْدا وَ بَیْعَةً لَهُ فِی عُنُقِی لاأَحُولُ عَنْهَا وَ لاأَزُولُ أَبَدا...؛ خدایا برسان به مولاى ما امام راهنماى راه یافته، قیام کننده به فرمانت که درودهاى خدا بر او و پدران پاکش، از جانب همه مردان و زنان مؤمن، در مشرق­ ها و مغرب­ های زمین، صحراها و کوه­ هایش، خشکی­ ها و دریاهایش و از طرف من و پدر و مادرم، از درودها به گرانى عرش خدا و کشش کلماتش و آنچه دانشش برشمرده و کتابش به آن احاطه یافته، خدایا در صبح این روز و تا روزهای که زندگی می­ کنم، براى آن­ حضرت(عج) بر عهده ­ام، عهد و پیمان و بیعت تجدید مى­ کنم، که از آن رو نگردانم و هیچ­گاه دست برندارم...»( مفاتیح الجنان، دعای عهد)

در این دعا بعد از تجدید عهد با امام(عج) هشت خواسته از خداوند طلب می‌­شود: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّینَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِینَ إِلَیْهِ فِی قَضَاءِ حَوَائِجِهِ [وَ الْمُمْتَثِلِینَ لأَوَامِرِهِ] وَ الْمُحَامِینَ عَنْهُ وَ السَّابِقِینَ إِلَى إِرَادَتِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَیْنَ یَدَیْهِ...؛ خدایا مرا، از یاران و مددکاران و دفاع کنندگان از او، و از شتابندگان به سویش، در برآوردن خواسته ­هایش و اطاعت کنندگان اوامرش و مدافعان حضرتش و پیش­ گیرندگان به جانب خواسته­ اش وکشته ­شدگان در پیشگاهش قرارده ...»

منتظران واقعی که خود را برای جنگیدن در رکاب حضرت(عج) آماده می سازند به طور جدی برای فرج و ظهور امام(عج) دعا می کنند و از خدا می  خواهند در فرج آن­ حضرت(عج) تعجیل فرماید.

در ایران اسلامی ـ به ویژه بعد از انقلاب اسلامی ـ دعایی که بیش از بقیه دعاها مورد توجه مومنین واقع ­شده است دعای فرج و سلامتی امام زمان(عج) می ­باشد که هر روز چندین بار خوانده می­ شود. علاوه بر آن، امروزه جلسه و مراسمی در ایران برگزار نمی­ شود مگر اینکه دعای فرج در آغاز یا پایان آن زمزمه شود.

 

 


 

هنگام ظهور سربازان امام عصر(عج) از سرتاسر جهان برای یاری آن حضرت(عج) حرکت می ­کنند؛ «از خراسان سپاهی حرکت می کند که کمربندهای سیاه و پیراهن سفید پوشیده‌اند، جزو پیش‌قراولان سپاه، فرماندهی است به نام شعیب بن صالح... آنان سپاهیان سفیانی را شکست داده، گریزان می کنند و در بیت‌المقدّس فرود می آیند و زمینه ظهور حضرت مهدی(ع) را پایه‌ریزی می کنند.(عقد الدرر، ص125)

در مورد یاران و سربازان امام عصر(عج)گفته شده است: «... رجال کان قلوبهم زبرالحدید لایشوبها شک فی ذات الله اشد من الحجر لو حملوها علی الجبال لازالوها، لایقصدون برایاتهم بلدة الا خربوها کان علی خیولهم العقبان یتمسحون بسرج الامام یطلبون بذلک البرکة و یحفون به یقونه بانفسهم فی الحروب و یکفونه ما یرید فیهم، رجال لاینامون اللیل، لهم دوی فی صلواتهم کدوی النحل، یبیتون قیاماً علی اطرافهم و یصبحون علی خیولهم، رهبان باللیل لیوث فی النهار هم اطوع له من الامة لسیدها، کالمصابیح کان قلوبهم القنادیل و هم من خشیة الله شعارهم یالثارات الحسین؛ مردانی که قلب ­هایشان مانند آهن گداخته است، هیچ­گاه به شک در ذات خدا گرفتار نمی­ شوند، محکم­تر از سنگ، اگر بر کوه­ ها حمله برند، آن را از جا می­ کنند با پرچم­ هائی که دارند به سمت هیچ شهری نمی ­روند جز آنکه آن را فتح کنند، گوئی بر اسب هایشان عقاب­ ها نشسته ­اند و به زین اسب امام دست می­ کشند و از آن برکت می­ جویند و در اطراف او حلقه زده ­اند. اگر جنگ باشد با جانشان از ایشان محافظت می­ کنند و هر چه از آنها بخواهد به فوریّت برآورده می ­سازند. مردانی که شب ­ها به خواب نمی روند و مانند صدای بال زنبوران عسل در نمازشان زمزمه دارند؛ در حالی که بر چیزی تکیه داده­ اند به خواب می­ روند و در حالی که بر اسبان خود سوار هستند صبح می ­کنند، راهبان شب و شیران روز هستند، برای مولای خود از کنیز نسبت به مولایش مطیع­تر هستند. وجودی مانند چراغ دارند؛ گویی قلبشان قندیل است و در عین حال از خشیت خدا هراسان هستند. به شهادت دعوت می کنند و آرزویشان این است که در راه خدا کشته شوند. شعار آنها «یا لثارات الحسین» است.»(بحارالانوار، ج52 ، ص308)

 

 


 

آن چنانکه از روایات استنباط می ­شود خداوند متعال، نظام دنیا را به گونه­ ای قرار داده است که بدون وجود امام(ع) امکان زندگی در روی زمین وجود ندارد، چرا که زمین به برکت وجود امام(ع) قرار و آرامش پیدا کرده است. در روایتی از امام صادق(ع) در مورد جایگاه ائمه(ع) نقل شده است: «جَعَلَهُم اللهُ ارکانَ الأرضِ اَن ­تَمیدَ بِهِم؛ خدا ایشان را ارکان زمین قرار داده است، تا اینکه آن­ها را به تزلزل و اضطراب نیندازد...»(اصول کافی، ج 1، ص197)

رسول اکرم(ص) در روزهای آخر عمر مبارکشان خطاب به مومنین فرمودند: «معاشر الناس کانى ادعى فاجیب وانى تارک فیکم الثقلین: کتاب الله و عترتى اهل بیتى، ما ان­ تمسکتم بهما لن تضلوا، فتعلموا منهم و لاتعلموهم، فانهم اعلم منکم، لاتخلو الارض منهم و لو خلت اذا لساخت باهلها؛ اى مردم! گویى نزدیک است که فراخوانده شوم و دعوت حق را لبیک گویم. من در میان شما دو امانت گرانبها قرار داده ­ام: کتاب خدا و عترت خود، اهلبیتم. اگر به آن دو چنگ بزنید هرگز گمراه نخواهید شد. از آنها فرا گیرید و در صدد تعلیم آنها نباشید که آنها از شما داناتر هستند. روى زمین از آنها خالى نمى­ ماند و اگر خالى بماند اهلش را در کام خود فرو می ­برد.»(مدینه البلاغه، ج 1، ص170؛ ینابیع الموده، ج 1، ص74)

بنابر این، بهره برداری از زمین به عنوان محل سکونت، منوط به وجود امام(ع) است. البته نه تنها زمین، بلکه آسمان هم به برکت وجود امام(ع) نگه داشته شده است. آن حضرت(ص) زمانی که ائمه اطهار(ع) را به جابر ابن عبدالله انصاری معرفی می کردند، فرمودند: «بِهِم یُمسِکُ اللهُ السّماءَ اَن تَقَعَ عَلَی الارضِ الاّ بِاِذنِه وَ بِهِم یَحفَظُ اللهُ الارضَ اَن تَمیدَ بَاَهلِها؛ خدا به وسیله ایشان، آسمان را از این که بدون اجازه او بر زمین افتد، نگاه می­ دارد و به وسیله ایشان، زمین را حفظ می­ کند که اهل خود را به تزلزل در نیاورد.»(بحارالانوار، ج 27، ص120)

افتادن آسمان بر زمین، نشانه به هم خوردن نظام آفرینش است. خدای عزوجل به برکت وجود اهل­ بیت(ع) آسمان را مانند سقفی بر سر ما نگاه داشته و فاصله مناسبی میان آن با زمین قرار داده است. این که نظام دنیا با حساب دقیق خود اداره می­ گردد، به برکت وجود امام است. علاوه بر آسمان و زمین، بقیه اموری که برای «حیات» انسان ضرورت دارد نیز متوقف بر وجود امام(ع) است. امام صادق(ع) فرموده­ اند: «... بِنا اَثَمرتِ الاَشجارُ و اَینَعَتِ الثِمارُ وَ جَرَتِ الأنهارُ و بِنا یَنزِلُ غیَثُ السماء و یَنبُتُ عُشبَ الاًرضِ ...؛ به سبب ما است که درختان میوه می ­دهند و میوه­ ها می­ رسند و رودها جاری می­ شوند و به سبب ما از آسمان باران می ­بارد و به سبب ما گیاهان در زمین می­ رویند.»(اصول کافی، ج 1، ص 196)

این نوع بهره ­مندی موجودات از امام(ع) فرع بر شناختن ایشان نیست. افراد، چه امام را بشناسند و چه نشناسند، چه تسلیم ایشان بشوند و یا هیچ اعتقادی به ایشان نداشته باشند، در هر حال به برکت وجود امام در روی زمین سکونت داشته و از نعمت ­های مختلف آن بهره­ مند می ­گردند.

 

 


 

بهار، اولین فصل از فصل‌های چهارگانه سال است. این فصل با رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری شروع می‌شود. بهار، روحی دوباره در کالبد بی ­جان و افسرده طبیعت می­ دمد. در این فصل با رویش گل­ ها و گیاهان، سرسبزی و خرمی، سراسر طبیعت را فرا می ­گیرد .

بدیهی است زمین، علاوه بر حیات و مرگ ظاهری، زندگی و مرگ معنوی نیز دارد. مرگ معنوی زمین وقتی است که ظلم، جهل، کفر و نفاق جهان را فراگیرد و حیات معنوی زمین هم زمانی است که اثری از ظلم و جهل نباشد و این امر با ظهور پربرکت مهدی موعود(عج) و قیام آن ذخیره الهی تحقق می ­یابد. با آمدن آن­ حضرت(عج) دل­ های مرده و ستم­دیده، جان می­ یابند؛ به همین دلیل در احادیث شیعه، از آن­ حضرت(عج) به عنوان «ربیع الأنام و نضره الایام؛ بهار مردمان و شادی روزگاران» یاد شده است. این تشبیه انسان را به مفاهیم والایی متوجه می ­کند. همان طوری که بهار موجب احیای طبیعت می ­شود ظهور امام زمان(عج) نیز جان­ های مرده را زنده می­ کند.

آن حضرت(عج) جامعه را که در اثر ظلم و فساد مرده است، زنده نموده و اجتماع فاسد را به جامعه ­ای صالح تبدیل می­ کند. بهار وجود امام زمان(عج) بعد از تحمل سختی­ های زمستان سرد فرا می­ رسد. زمانی که بسیاری از مردم مومن و مستضعف از ظلم­ ها، فتنه­ ها و پلیدی ­ها در رنج، عذاب و سختی هستند؛ ایشان می ­آیند و آرامش، آسایش و زندگی زیبا را برای انسان ­ها به ارمغان می­ آورند.

در روایات رسیده از معصومین(ع) جامعه مهدوی و حکومت عدل امام مهدی(عج) دوره هماهنگی همه اجزای حیات اعم از زمین و آسمان توصیف شده ‌است. در آن دوره آسمان نعمت‌های خود را فرو می‌ریزد و زمین، این نعمت‌ها را جذب کرده و در مسیر رشد حیات و طراوات انسان‌ها قرار می‌دهد.

در زیارت نامه حضرت مهدی(عج) ‌آن حضرت به باران بهاری که ثمربخشی بسیاری دارد، تشبیه شده است. نورملکوتی و جلوه ایزدی پروردگار با نشاط خاصی قلب‌های پژمرده را که به واسطه گناه افسرده شده‌اند حیات می‌بخشد. اگر فصل بهار را زمان رویش گل ­ها و گیاهان بدانیم، روز ظهور، اوج رویش زیبایی­ های اخلاقی خواهد بود.

بهار وجود امام زمان(عج) بعد از یلدای طولانی تاریکی­ ها و زمستان سخت فتنه ها فرا می­­ رسد و این معنای واقعی دعای تحویل سال است که در زمان ظهور امام زمان(عج) تحقق می­ یابد. در زمان ظهور علاوه بر دگرگونی در طبیعت، شاهد دگرگونی در رفتار انسان­ ها نیز خواهیم بود. یکی از آثار مهم ظهور امام زمان(عج) هدایت و راهنمایی انسان‌ها از بالقوه بودن به بالفعل شدن است. همان‌طور که بهار، طبیعت را زنده می ­کند آن حضرت(عج) نیز دگرگونی در جان انسان­ ها پدید می­ آورد و با هدایت بشریت به سمت معنویت و حقیقت، دل ­های بندگان را به نور هدایت و بصیرت زنده می     ­کند. هنگام ظهور، مردم هدایت ‌شده و راه صحیح رسیدن به حق را پیدا می‌کنند. اختلافات شخصی، خانوادگی، نژادی، قومی، دینی و سیاسی در زمان ظهور برچیده می­ شوند و بشر با نور ایمان، به حیاتی نوین دست می­ یابد و زندگی مسالمت‌آمیزی را تجربه می‌نماید.

از دوران ظهور حضرت مهدی (عج)، به بهار علم و دانایی نیز تعبیر شده است. بر اساس روایات اسلامی در آن زمان، با رهبری آن­ حضرت(عج) انسان­ ها به کمال عقلی می‌رسند و بدین ترتیب رشد سریعی در عقل و علم انسان­ ها پدیدار می ­شود. زنده شدن فکرها و بارور شدن اندیشه­ ها وجه دیگری از تشبیه ظهور به بهار طبیعت است.

فصل زیبا و دلنواز بهار علاوه بر زیبایی های بی­کرانش، فصل تعادل روز و شب و تعادل آب و هواست. در حالی که در زمستان، شب­ ها طولانی و روزها کوتاه و در تابستان، روزها طولانی و شب­ها کوتاه است، در فصل زیبای بهار شب و روز تقریباً یکسانند. هوا نه گرم است و نه سرد؛ بلکه دل ­انگیز و نشاط­آور است. این تعادل که در ظاهر طبیعت نمایان می ­شود برای انسان­ ها خوشایند و مفرح می­ باشد. با آمدن منجی عالم بشریت نیز، تعادل حقیقی در جهان برقرار می شود.

در هنگام? ظهور و با برقراری عدالت اجتماعی، فضای دوستی، برادری، مهرورزی و همیاری در هم? گیتی گسترش می­ یابد. تعادل و توازن در کل جامعه بشری برقرار می­ شود، دیگر غنی بر فقیر فخر نمی­ فروشد.

یکی از بارزترین نعمت­ های الهی، فصل زیبا و سرسبز بهار است. با وزیدن نسیم بهاری، انواع گیاهان معطر و خوش­ منظر، جوانه می­ زنند و اقسام گل­ ها و لاله­ های شاداب، شکوفا می ­شوند. درختان خشکیده، سرزنده ­شده و میوه­ های گوناگون را به انسان­ ها هدیه می­ دهند. فصل بهار فصل وفور نعمت و باران­ های رحمت الهی است. ظهور امام زمان(عج) نیز سرآغاز سرازیری نعمت­ ها، برکات و رحمت­ های خاص الهی است به گونه ­ای که برکات الهی از زمین و آسمان برای انسان­ ها مهیا می­ شود.

امام علی(ع) در این باره فرمودند: «لَوْ قَدْ قامَ قائِمُنا لاَنْزَلَتِ السَّماءُ قَطْرَها، وَ لاَخْرَجَتِ الاَرضَ نَباتَها...؛ اگر قائم ما قیام کند، آسمان بارانش را نازل می ­کند و زمین گیاهان خویش را بیرون نماید...»(بحار الانوار، ج10، ص104)

 

 


 

در خصوص روز ظهور حضرت ولی­عصر(عج) روایت­ های مختلفی وجود دارد: برخی از روایات دلالت دارند بر اینکه آن حضرت(عج) روز جمعه ظهور می­ کنند. به عنوان مثال، امام جعفر صادق(ع) فرمودند: «قائم ما اهل بیت در روز جمعه قیام می­ کنند.»(مهدی موعود، ص106) همچنین در مورد ندای آسمانی که در روز ظهور به گوش می­ رسد و همه آن را می شنوند اخباری وجود دارد که اعلام می­ کند: آن روز، روز جمعه خواهد بود.(ر.ک: الغیبه، ص344)

سیّد بن طاووس در مورد تقسیم روزها به حضرات معصومین(ع) می ­نویسد: «ابن بابویه(ره) به طور مستند از شخصی به نام سقربن ابی­دلف روایت کرده است: وقتی متوکّل عباسی، حضرت امام علی النقی(ع) را به سامرا طلبید و او را زندانی کرد، رفتم که حضرت(ع) را زیارت کنم. عرض کردم: از رسول خدا(ص) روایت شده است: «لاتعادوا الأیّام فتعادیکم؛ با روزها دشمنی نکنید که با شما دشمنی خواهند کرد.» معنای این حدیث را نفهمیدم. لطفاً راهنمایی ‏ام کنید. حضرت(ع) فرمودند: مراد از ایّام ما هستیم. شنبه به اسم حضرت رسول خدا(ص) است. یکشنبه امیرمؤمنان(ع)، دوشنبه امام حسن(ع) وامام حسین(ع)، سه­ شنبه به امام سجّاد(ع) و امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، چهارشنبه به امام موسی­ کاظم(ع) و امام رضا(ع) و امام جواد(ع) و خود من، پنجشنبه به فرزندم امام حسن عسکری(ع) و جمعه متعلق به فرزند فرزندم، حضرت مهدی امام زمان(ع) است.»(مفاتیح الجنان، ص97 به نقل از جمال الأسبوع)

 

البته در بعضی از روایات معتبر روز قیام آن حضرت(عج) شنبه ـ مصادف با روز عاشورا ـ تعیین شده است.(ر.ک: منتخب ‏الاثر، فصل ششم، باب نهم، صص 574 تا 576)

با توجه به اختلاف روایات ـ نوروز، روز عاشورا، بیست و سوم رمضان و شنبه ـ تعیین روز ظهور امام زمان(عج) مشکل است. در هم­ زمانی نوروز با عاشورا اشکالی به نظر نمی­ رسد و یکی شدن این دو روز ممکن است و هم­ زمانی این دو روز با جمعه یا شنبه نیز ممکن است. چنان که در روایتی از امام باقر(ع) نقل شده است که فرمودند: «گویا قائم را می‌بینم روز عاشورا ـ که روز شنبه است ـ بین رکن و مقام ایستاده است.»(بحار الانوار، ج52، ص29)

مشهور آن است که حضرت ولی عصر(عج) روز جمعه ظهور می ­کنند. در مورد علت تعیین روز جمعه برای ظهور حضرت حجت(عج) دلیل خاصی مطرح نشده است. اما روز جمعه به علت ویژگی‌هایی که دارد می‌تواند به عنوان روز ظهور انتخاب شود:

ـ روز جمعه بهترین روز ایام هفته بوده و روز عید مسلمین است.

ـ روز جمعه روز رحمت است؛ زیرا عذاب الهی از اهل عذاب(در عالم برزخ) برداشته می‌شود.

ـ روز جمعه روزی است که محبان امام زمان(ع) با خواندن دعای ندبه آمادگی بیشتری برای امر ظهور دارند...