هر کسی را ز لبت چشم تمنایی هست من خود این بخت ندارم که زبانم باشد
سعدی
تمنا و آرزو، مجموعه خواسته‌هایی است که انسان در جهت رشد و تعالی معیارهای زندگی خود به آنها نیاز دارد. بدیهی است که آرزوها همیشه بر یک منوال نمی باشد و بر اساس شرایط و موقعیت زمانی و مکانی تغییر می کند.
این آرزوها در کل به آرزوهای مادی و معنوی تقسیم می شوند. هر کدام از آنها می توانند یک آرزوی حقیقی یا خیالی باشند.
آرزوهای مادی، مانند: آرزوی به دست آوردن ثروت برای گذران زندگی یا آرزوی ساختن خانه و خریدن ماشین و...
آرزوهای معنوی، مانند: آرزوی زیارت خانه خدا، آرزوی زیارت مشاهد مشرفه اهل بیت(ع) و آرزوی جهاد و شهادت در رکاب امام زمان(عج) و...
پیامبر اکرم(ص) در رابطه با داشتن آرزو فرمودند: «الأمل رحمة لامتی و لولا الأمل مارضعت والدة ولدها و لاغرس غارس شجرا؛ آرزو برای امت من رحمت است و اگر آرزو نبود مادر، طفل خود را شیر نمی‌داد و باغبان هم نهالی نمی‌کاشت.»(بحارالانوار، ج77 ص173)
دامنه آرزوهای مادی و معنوی انسان هیچ محدودیتی ندارد؛ اگر آرزوها متوجه ارزش‌هاى والاى انسانى باشد و در مسیر تکامل و پیشرفت واقعى انسان‌ها قرار گیرد ـ هر قدر هم طولانى باشد ـ ایرادی ندارد ولی باید توجه داشت که آرزوهای مادی و دنیوی ـ هر چند مباح ـ نباید انسان را دلبسته دنیا نماید.
انسان به آرزو زنده است؛ اگر چراغ آرزو در دل انسان خاموش گردد، روح او مى‌میرد و نشاط از زندگى او کنار رفته و او به موجودى سست و بى‌هدف تبدیل مى‌شود. به بیان بهتر، آرزو مؤثرترین نیروى محرک انسان براى تلاش و کوشش است. وجود امید و آرزو در انسان عیب نیست، آنچه عیب است و مایه بدبختى مى شود، آرزوهاى غیرمنطقى است. آرزوى منطقى آن است که به مقدار نیاز و در حدّ قدرت و توان باشد و انسان را چنان مشغول نکند که از اهداف اصلى حیات بماند. بدیهی است آرزوها باید منطقی باشد. اگر آرزو از حد اعتدال خارج شود، مفاسد جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت. حضرت علی(ع) می فرمایند: «از آرزوهای دراز بپرهیزید که زیبایی نعمت های الهی را از نظر شما می برد و آنها را نزد شما کوچک می کند و به کمی شکر فرا می خواند.»(غررالحکم و دررالکلم، ج 5، ص438)
اسلام با برنامه ریزى براى آینده مخالف نیست، آنچه در اسلام مذمت شده، این است که انسان چنان غرق آرزوها شود که آخرت را فراموش کند.