آن چنان که از آیات قرآن کریم استنباط می شود اولیای الهی دو دسته‌اند: ولیّ ظاهر، که مردم او را می‌شناسند و ولیّ غایب، که مردم او را ـ با اینکه در میان آنهاست ـ نمی‌شناسند. وجود دو ولیّ، به طور همزمان در سوره کهف بیان شده است: ولی ظاهر، حضرت موسی(ع) و ولی غایب، حضرت خضر(ع). حضرت موسی(ع) این ولی الهی را با راهنمایی خدا شناخت: «وَ إِذْ قَالَ مُوسَى لِفَتَاهُ لاأَبْرَحُ حَتَّى أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُبًا* فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَیْنِهِمَا نَسِیَا حُوتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ سَرَبًا* فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِینَا مِنْ سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا * قَالَ أَرَأَیْتَ إِذْ أَوَیْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّی نَسِیتُ الْحُوتَ وَ مَا أَنْسَانِیهُ إِلا الشَّیْطَانُ أَنْ أَذْکُرَهُ وَ اتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ عَجَبًا* قَالَ ذَلِکَ مَا کُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا* فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَیْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَ عَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا* قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُکَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا* قَالَ إِنَّکَ لَنْ تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْرًا* وَ کَیْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا* قَالَ سَتَجِدُنِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَ لاأَعْصِی لَکَ أَمْرًا ؛ و[یاد کن] هنگامى را که[حضرت] موسى[(ع)] به جوان[همراه] خود گفت: دست بردار نیستم تا به محل برخورد دو دریا برسم هر چند سالها سیر کنم. پس چون به محل برخورد دو[دریا] رسیدند ماهى خودشان را فراموش کردند و ماهى در دریا راه خود را در پیش گرفت و هنگامى که[از آنجا] گذشتند.[حضرت موسى(ع)] به جوان خود گفت: غذایمان را بیاور که راستى ما از این سفر رنج بسیار دیدیم. گفت: دیدى وقتى به سوى آن صخره پناه جستیم من ماهى را فراموش کردم و جز شیطان[کسى] آن را از یاد من نبرد تا به یادش باشم و به طور عجیبى راه خود را در دریا پیش گرفت. [حضرت موسى(ع)] گفت: این همان بود که ما مى جستیم پس جستجوکنان رد پاى خود را گرفتند و برگشتند تا بنده اى از بندگان ما را یافتند که از جانب خود به او رحمتى عطا کرده و از نزد خود بدو دانشى آموخته بودیم. [حضرت] موسى[(ع)] به او گفت: آیا تو را به شرط اینکه از بینشى که آموخته شده اى به من یاد دهى، پیروى کنم؟[حضرت خضر(ع)] گفت: تو هرگز نمى توانى هم پاى من صبر کنى و چگونه مى توانى بر چیزى که به شناخت آن احاطه ندارى صبر کنى؟ [حضرت موسى(ع)] گفت: ان شاء الله مرا شکیبا خواهى یافت و در هیچ کارى تو را نافرمانى نخواهم کرد.»(کهف، آیات 69 ـ60)
حضرت ولی عصر(عج) در حالی که مبدأ همه کارهای سودمند برای امت می‌باشد مانند حضرت خضر(ع) ولیّ غایب است. آثار معنوی وجود امام(عج) ـ در حالی که در پشت ابرهای غیبت نهان است ـ در همه جا نمایان است. بر خلاف تصور بعضی از مردم، غیبت امام زمان(عج) به معنی جدایی ایشان از جامعه و بریده شدن رابطه امام از امت نیست. آن حضرت(عج) به طور ناشناخته در میان مردم رفت و آمد نموده دل‌های آماده را انتخاب و در اختیار می‌گیرد. البته افراد مستعد، با توجه به میزان شایستگی خود، توفیق پیدا می‌کنند که این سعادت را درک نمایند.