مترس از جان فشانی گر طریق عشق می پویی چو اسماعیل باید سر نهادن روز قربانی
پروین اعتصامی
یکی از روزهای بزرگ و اعیاد با عظمت اسلامی، روز دهم ذیحجة الحرام و عید اضحی(عید قربان) است. در این روز حاجیان در سرزمین مِنا ـ نزدیک مکه ـ گوسفند قربانی می کنند. قربان در لغت یعنی نزدیک شدن و آنچه که وسیله نزدیکی به خداوند می‌شود. در اصطلاح به معنای ذبح کردن حیوان با شرایط خاص به نیت عبادت می‌باشد.
هدف اصلی از ذبح قربانی به دست آوردن رضای الهی و نزدیک شدن به او و کسب ثواب است. قربانی رسمی است که در اغلب ملت‌ها و در ادوار گوناگون تاریخ وجود داشته‌است. مسلمانان علاوه بر عید قربان و مناسک حج در مناسبت‌های دیگر نیز قربانی می کنند؛ از جمله: مراسم عروسی، بازگشت مسافر، شفای بیمار و سلامتی فرزندان.
منظور از قربانی کردن، ریختن خون و یا خوردن گوشت نیست، بلکه هدف اساسی تقوا و کسب رضای الهی است. گوشت قربانی معمولاً بین همسایگان، دوستان و نیازمندان تقسیم می‌شود. خداوند هنگام بحث از قربانی، این مسأله را خاطر نشان فرموده است که خداوند از گوشت و خون قربانی بهره نمی برد: «لَن یَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَ لادِمَاؤُهَا وَ لَکِن یَنَالُهُ التَّقْوَى مِنکُمْ ...؛ هرگز گوشت‌ها و خون‌های آنها به خدا نمی‌رسد، بلکه صرف تقوای شما به او می‌رسد.»(حج، آیه 37)
قربانی کردن جلوهای از ایثار مال و جان در راه محبوب واقعی و رضای خدا و بیانگر تسلیم، سرسپردگی، عشق و علاقه بنده به مولای خود است. قربانی حج، پیروی کردن از سنت قربانی حضرت ابراهیم(ع) و بزرگداشت و زنده نگه داشتن یاد خلیل خداست که خالصانه و برای انجام فرمان الهی تصمیم گرفت فرزندش را قربانی کند.